Di tích lịch sử đình và chùa Thôn Tân, xã Khánh Lợi
29/05/2024
Di tích lịch sử đình và chùa Thôn Tân, xã Khánh Lợi
Đình còn có tên gọi khác là đền
Voi phục vì ở phía trước cửa đền về phía tây trong khu vực vườn hoa có đôi voi
phủ phục chầu vào.
Đình và chùa thôn Tân nằm ở giữa
thôn Tân, xã Khánh Lợi. Vùng đất có di tích đã trải qua nhiều thời kỳ lịch sử.
Sử cũ cho biết năm 1044, vua Lý Thái Tông đi qua cửa bể Đại Ác thấy sóng yên,
biển lặng mới đổi tên là Đại An, nay là ngã ba Độc Bộ. Vào năm Hồng Đức thứ
hai, vua Lê Thánh Tông cho đắp đê Hồng Đức ngăn sóng biển từ cửa bể Thần Phù
qua các xã Yên Mạc, Khánh Hồng, Khánh Nhạc, Khánh Hội, đền thôn Phụng Công, xã
Khánh Cường, dần dần các làng ven đê Hồng Đức mới hình thành. Thời hậu Lê, di tích
thuộc thôn Tân, xã Tác Cầu, tổng Khang Du, huyện Yên Ninh, sau là Yên Khang, phủ
Trường Yên.
Thời Nguyễn đến trước Cách mạng
tháng 8 năm 1945 di tích thuộc thôn Tân, xã Văn Thịnh tổng Yên Ninh, huyện Yên
Khánh, tỉnh Ninh Bình.
Sau Cách mạng Tháng 8 năm 1945,
di tích thuộc thôn Tân, xã Khánh Lợi, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình.
Đình thôn Tân thờ hai vị tướng của
vua Đinh Tiên Hoàng là Cao Các và Cao Sơn.
Theo truyền thuyết Cao Các và Cao Sơn là hai anh em ông Sơn
Công và bà Lê Thị Lai. Hai ông bà Sơn Công tính tình hiền lành, luôn lấy phúc làm
đầu, cứu giúp người hoạn nạn, bà sinh được người con trai đầu lòng là Cao Các và
sau đó sinh được Cao Sơn.
Lớn lên hai ông đều có chí lớn tìm thầy học đạo. Một ngày,
hai ông đến phủ Tràng An, nghe tin ông Đinh Bộ Lĩnh văn võ kỳ tài, lại có chí lớn
làm vua, dấy binh ở động Hoa Lư. Hai ông bèn vào bái yết Đinh Bộ Lĩnh. Đinh Bộ
Lĩnh thấy anh em Cao Các, Cao Sơn đều là người tuấn kiệt, tướng mạo kỳ khôi bèn
thử tài, thấy ông Cao Các văn quả hơn ông Cao Sơn mà Cao Sơn võ hơn Cao Các, từ
đó giao cho binh mã để giúp dân dẹp giặc.